Pasen 2025: een bijzondere viering in Nederland én Macedonië

Op 20 en 21 april 2025 gebeurt er iets bijzonders: zowel in Macedonië als in Nederland wordt Pasen gevierd. Dat klinkt misschien vanzelfsprekend, maar dat is het zeker niet. De kerken in beide landen volgen namelijk verschillende kalenders.

In Macedonië houden de Orthodoxe christenen zich aan de Juliaanse kalender. In Nederland volgen de protestantse en katholieke kerken de Gregoriaanse kalender. Daardoor valt Pasen meestal op een andere datum in beide landen. Maar in 2025 valt alles mooi samen!

Pasen is, samen met Kerstmis, een van de belangrijkste feestdagen voor Orthodoxe christenen in Macedonië en wereldwijd. Het is het feest van hoop, vernieuwing en nieuw leven: de viering van de wederopstanding van Jezus Christus, op de zondag na zijn kruisiging.

De betekenis van Pasen komt niet alleen tot uiting in de kerkdiensten, maar ook in de vele rituelen en tradities die ermee gepaard gaan. In Macedonië begint de voorbereiding op dit bijzondere feest al weken van tevoren.

Voorbereiding: vasten, bidden en bezinnen

Veel mensen nemen deel aan een vastenperiode van veertig dagen, waarbij ze geen dierlijke producten eten. Orthodoxe christenen geloven dat Jezus zelf veertig dagen lang vastte en bad voordat Hij werd gekruisigd. Door dit voorbeeld te volgen, tonen gelovigen hun berouw, nederigheid en verbondenheid met God.

Naast het vasten is er in deze periode veel ruimte voor gebed, reflectie en boetedoening. In de prachtige orthodoxe kerken in het hele land komen mensen samen om zich innerlijk voor te bereiden op het Paasfeest. De laatste zeven dagen van deze periode zijn extra bijzonder en staan bekend als de Heilige Week. Dit zijn de dagen waarop het lijden en de laatste momenten van Jezus worden herdacht – een intense, maar ook hoopvolle tijd die uitmondt in de viering van de wederopstanding.

Witte Donderdag: herdenken en eieren verven

Op Witte Donderdag herdenken de Macedoniërs het Laatste Avondmaal en het verraad van Jezus door Judas. De vrouw des huizes kleurt eieren rood, symboliserend het bloed van Christus. De eerste drie eieren zijn gereserveerd: het eerste voor Jezus, het tweede voor de man des huizes en het derde voor rust en gezondheid. De vrouw mag niet hongerig zijn tijdens het verven, want dat zou ongeluk en ziekte brengen. Na het verven worden de eieren bij een deur of raam op het oosten geplaatst, zodat ze bij zonsopgang de stralen van God ontvangen.

Goede Vrijdag: Een dag van rouw

Op Goede Vrijdag, de dag van Jezus' kruisiging, eten de meeste Macedoniërs sobere maaltijden met fruit, groenten en noten. Zelfs olie wordt uit de salades weggelaten. Deze eenvoud en soberheid drukken hun diepe geloof en toewijding uit.

Zaterdagavond: Reinigen en eitje tik

Op zaterdagavond wassen mensen hun gezicht met water, een rauw ei en een lokale plant genaamd zdravec om zich te reinigen van zonden. Om middernacht verzamelen ze zich bij de kerk met kaarsen in hun hand. Wanneer de klok twaalf slaat, begroeten ze elkaar met de woorden "Christus is opgestaan" - "Hij is inderdaad opgestaan". In het Macedonisch: "Христос воскресе" - "Вистина воскресе". Dit bijzondere moment markeert het begin van de paasviering.

Daarna volgt het traditionele eitje tik. Bij dit spel tikken mensen hun rood geverfde eieren tegen elkaar totdat er een ei breekt. Het staat symbool voor de wederopstanding van Jezus Christus én het breken van de vastenperiode. Degene wiens ei onbeschadigd blijft, heeft volgens de traditie geluk. Maar eitje tik heeft ook een diepere betekenis: het breken van het ei symboliseert het openen van het graf, de overwinning van het leven op de dood – de kern van het Paasverhaal.

Zondag: Eitje tikken en feesten

Op zondag vieren families en vrienden samen Pasen. Traditionele Macedonische gerechten worden geserveerd, met als hoogtepunt het feestelijke paasbrood met een rood geverfd ei in het midden.

Dit bijzondere jaar vieren we Pasen tegelijk met de Macedoniërs en voelen we ons meer verbonden dan ooit. Ondanks de verschillen in tradities, delen we samen de vreugde van het nieuwe leven en de hoop die Pasen brengt.

Onze dank gaat uit naar Betty Purcova-Juzmeska voor het delen van haar kennis over Pasen in Macedonië en Ohrid. Haar prachtige foto's van geverfde eieren en paasbrood geven een unieke inkijk in deze bijzondere tradities.